Vladimir Putin’in verdiği emirle başlayan Rusya’nın Ukrayna’yı işgal girişiminde beş ay doldu, Moskova gıdanın ardından doğalgaz savaşı başlattı. Rusya’nın Avrupa’ya gaz akışını azaltacağını duyurduğu gün, Ukrayna tahıl yüklü ilk geminin bu hafta Karadeniz’e açılacağını ilan etti.
Donbas’taki Lugansk bölgesini tamamen işgal ettikten sonra Donetsk’e saldıran Rus ordusu için cephede işler iyi gitmiyor. Donetsk’te Rus yanlısı ayrılıkçıların kontrolündeki bölgede bir akaryakıt deposu gece yarısı havaya uçtu. Yerel kaynaklar, Ukrayna’nın top mermileriyle depoyu vurduğunu bildiriyor.
Rus TASS haber ajansına göre, Donetsk’teki yangın şehrin her yerinden görülüyor ve alevler onlarca metre yüksekliğe ulaştı.
Rus güçleri ise Ukrayna’nın en büyük ikinci şehri Harkov ve Mykolaiv’e füzeler ateşledi. Mykolaiv belediye başkanı Oleksandr Senkevich, Rusların şehrin liman alt yapısına büyük bir saldırı gerçekleştirdiğini aktarıyor. Yetkililer, şiddetli patlama seslerinin duyulduğu Karadeniz kıyısındaki şehirde yaşayanlardan sığınaklarda kalmalarını istiyor.
Washington merkezli Savaş Araştırmaları Enstitüsü (ISW), Donetsk’te Bakhmut’a ilerlemeye çalışan Rus işgalcilerin Novoluhans’ke köyünü iki aydır ele geçirmeyi denediğini hatırlatıyor. Köyün el değiştirmesinin ancak yerel bir başarı olabileceğini kaydeden ISW, Rusların genelde küçük yerleri almak için çok zaman harcadığını ve yıprandığını vurguluyor.
Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı ise bu sabah yayımladığı bilgi notunda savaşın 153’üncü gününde Rus saldırılarının Bakhmut yönünde ve Slavyansk’ın güneydoğusunda yoğunlaştığını kaydetti. Bazı cephelerde ağır kayıplar veren Ruslar geri çekildi, Pokrovsky çevresinde ise silah sesleri duyuluyor.
Kremlin’in Ukrayna’daki hedeflerinde ise bir değişiklik yok. Batı dünyasından tecrit edilen Rusya’nın Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, destek aramak için çıktığı Afrika turunda Ukrayna’daki esas amaçlarının yönetimi devirmek olduğunu yineledi. Yalnızca Donbas’ı işgal etmekle kalmayacaklarını belirten Lavrov, diğer yerlere de saldırıcaklarını söyledi.
DÜNYAYI SARSAN İSTİHBARAT SAVAŞI
Savaş yalnızca muharebe hattında ve diplomasi alanında değil, istihbarat cephesinde de sürüyor. İşgale ‘özel askeri operasyon’ adını takan Rus lider Putin’in Ukrayna’la arasındaki istihbarat savaşı ise, dünyayı çalkaladı. Casus savaşının merkezinde, fazlasıyla güzel FSB ajanı Maria var.
Moskova, Rus savaş pilotlarının Ukrayna’ya jet kaçırmasını hedefleyen cüretkar bir planı önlediğini açıkladı. Rus gizli servisi FSB’ye göre, söz konusu plan İngiliz ve Ukrayna istihbaratı tarafından Rusya’yı utandırmak için tezgahlanmıştı.
Bir zamanlar Putin’in yönettiği FSB’ye göre, Kiev yönetimi Rus pilotlara AB vatandaşlığı ve para teklif etti. Ukrayna’ya kaçırılacak her bir savaş uçağı için önerilen para, 2 milyon dolardı.
Rus medyası bir pilotla bir Ukrayna gizli servis ajanı arasındaki yazışmaları ve konuşmaları yayımladı. Moskova’nın iddiasına göre, Rus pilotuna Su-24, Su-34 veya stratejik bombardıman uçağı Tu-22M jetlerinden birini Ukrayna’ya uçurması karşılığında 4 bin dolar avans ödemesine izin verildi.
Para transferinin adresi ise, Rusya’nın Kazan şehriydi. Parayı teslim edecek kadın kuryeler Kazan’da gözaltına alındı. Rus pilotun sevgilisi için hazırlanan Romanya ve Slovenya pasaportları da yine kadın kuryelerle birlikte ele geçirildi.
Rus yayın organları, Ukraynalıların kaçmayı kabul eden bir savaş pilotuna verdiği rotanın MANPADS uçaksavar sistemlerinin bulunmadığı bölgeleri gösterdiğini savunuyor. Ordu televizyonu Zvezda, Ukrayna’nın güneydoğusundaki hava savunma bölgeleri, Çernigiv ve Khmelnytskyi’deki hava üsleri, uçaksavar sistemlerinin konuşlandırıldığı yerler gibi gizli sırların elde edildiğini ileri sürdü. Tüm bilgiler, Rus savaş pilotuna Ukrayna semalarında güvenli bir şekilde uçabilmesi için sağlandı.
Ancak saygın soruşturma sitesi Bellingat’ın ortaya çıkardığı gerçek, anlatılan hikayenin aksine Moskova’nın büyük bir istihbarat hezimetine uğradığını gösteriyor. Bellingat’ın soruşturma bölümünün yöneticisi gazeteci Christo Grozev, bir belgesel çekimi sırasında karşılaştıkları Maria isimli bir kadından söz ediyor.
Rusların Ukrayna’nın istihbarat komplosuna karışmakla suçladığı Grozev, FSB’nin Rus medyasına servis ettiği görüntüleri geleneksel ‘kanıtların’ çorbaya döndürülüp sunulması olarak niteliyor. Grozev’in telefonu olarak ekrana getirilen fotoğraftaki İngiltere numarası tamamen sahte.
Gizli servislerin savaşına tanık olduğunu belirten Bellingat yöneticisi, “Evet, tüm zamanların en kaçık karşı istihbarat operasyonlarından birininin kaydını tutuyorduk” deyip ekliyor:
“Rusya Ukrayna’nın planını çözdüğünü söylese de aslında gerçek, FSB’nin ciddi acemiliğiydi. Farkında olmadan onlarca ajanının kimliğini, operasyon yöntemlerini ve gizli varlıklarını ifşa etti.
Nisan ayında Ukrayna gizli servis ajanları Rus pilotlara yaklaşmaya karar verdi. Söz konusu cesur operasyonu takip etmek için belgesel ekibi olarak ön koltuktan kendimize yer ayırttık.
Ukrayna istihbaratı bazı Rus pilotlarla iletişim kurdu, hatta pilotlar kanıt olarak savaş uçaklarının içerisinden video kayıtları gönderdi. Uçak içi görüntüleri fazlasıyla detaylıydı.
El yazısıyla yazılmış ayrı numaraların bulunduğu kağıt parçaları tutuyorlardı.
FSB’nin şimdi Rus medyasına servis ettiği görüntülerde, söz konusu kayıtlar ‘kontrollü sızıntılar’ olarak sunuluyor. Aynı zamanda kokpit içi görüntüler bulanıklaştırılmış.
Belgesel için filme aldığımız Ukraynalılar ile Rus pilotlar arasındaki ‘görüşmeler’ beklendiği gibi başladı ancak daha sonra üslubu hızla değişti. Rus pilotlar artık kendi adlarına konuşmuyordu, FSB devreye girmişti.
Pilotlardan biri aniden karısını Rusya dışına kaçırmak istemediğini, onun yerine sevgilisinin Avrupa’ya gitmesini istediğini söyledi.
Pilotun kendisine göre hayli çekici sevgilisinin gündüzleri bir spor salonunda eğitmenlik yaptığını, geceleri ise FSB ajanı olarak görev yaptığını keşfetmem yaklaşık beş dakika sürdü. Ukrayna gizli servisi de yaşananların farkındaydı.
Rus savaş pilotu, Maria adlı güzel kız arkadaşının geçmişiyle ilgili neredeyse hiçbir şey bilmiyordu. Bir pasaportu olduğundan habersizdi. Dahası, FSB ajanı birkaç ay önce İstanbul ve bir yıl önce de Barcelona’ya seyahat etmişti. Pilot bunları duyunca şaşkına döndü.
İstihbarat savaşındaki bir diğer ipucu, başka bir pilotun birdenbire Ukraynalı meslektaşlarından kendi yardımcısını sakinleştiriciyle nasıl devre dışı bırakabileceğine dair tavsiye istemesiydi.
Bu noktada, iki tarafın da istihbarat operasyonunun farkında olduğunu, birbirinden daha fazla bilgi sızdırmaya çalıştığını gördüm.
Ukraynalılar, kendi taraflarına çekmeye çalıştıkları Rus pilotlara bu kez uçaksavar sistemlerinin yerini gösteren sahte haritalar sundu, kullanılan hava üslerine ilişkin yanlış bilgi aktardı.
Rus pilotlar da Ukraynalılarla benzer bilgi ve haritalar paylaştı.
Ukrayna gizli servisi FSB’yi pilotlardan birinin sevgilisini Belarus’un başkenti Minsk’e göndermeye bile ikna etti. Minsk’te Ukraynalılarla buluşmak için tam dört gün bekletildiler.
Buluşmalara hiçbir Ukraynalının gelmeyeceğini anlayan FSB, aşağılanmıştı. Ukraynalılar ise gerçek pilot elde edemeyeceklerini fark etti.”